Responsive Ad Slot

SÖYLEŞİLER

Söyleşi

Geçmişten Günümüze Tokat'ta Deprem Gerçeği

Türkiye’de depremlerin yoğun yaşandığı bölgelerden biri hatta en önemlisi Kuzey Anadolu Fay Hattı, 1600 km.'lik uzunluğu ile batıda Biga yarımadasından, doğuda Erzincan ve oradan İran’a ulaşmaktadır. Kuzey Anadolu fayının Kelkit vadisinin Kuzeyindeki arazi doğuya doğru hareket ederken, güneyindeki kısımlar batıya doğru hareket etmektedir. Kelkit havzasında yer alan Tokat ve ilçeleri son 2000 yılda en az 30 depremle sarsılmış, en acılarını ise 1939, 1942 ve 1943'de yaşamış, taş üstünde taş kalmamış, şehirler haritadan silinmiştir.
Türkiye’de depremlerin yoğun yaşandığı bölgelerden biri hatta en önemlisi Kuzey Anadolu Fay Hattı, 1600 km.'lik uzunluğu ile batıda Biga yarımadasından, doğuda Erzincan ve oradan İran’a ulaşmaktadır. Kuzey Anadolu fayının Kelkit vadisinin Kuzeyindeki arazi doğuya doğru hareket ederken, güneyindeki kısımlar batıya doğru hareket etmektedir. Kelkit havzasında yer alan Tokat ve ilçeleri son 2000 yılda en az 30 depremle sarsılmış, en acılarını ise 1939, 1942 ve 1943'de yaşamış, taş üstünde taş kalmamış, şehirler haritadan silinmiştir.

  Türkiye’de depremlerin yoğun yaşandığı bölgelerden biri hatta en önemlisi Kuzey Anadolu Fay Hattı’dır. Bu hat  1600 km.'lik uzunluğu ile batıda Biga yarımadasından, doğuda Erzincan ve oradan İran’a ulaşmaktadır. Kuzey Anadolu fayının Kelkit vadisinin Kuzeyindeki arazi doğuya doğru hareket ederken, güneyindeki kısımlar batıya doğru hareket etmektedir. Kelkit havzasında yer alan Tokat ve ilçeleri son 2000 yılda en az 30 depremle sarsılmış, en acılarını ise 1939, 1942 ve 1943'de yaşamış, taş üstünde taş kalmamış, şehirler haritadan silinmiştir.

Milattan sonra 1000’lerden 1939’a kadar Tokat’ta yaşanan depremler hakkında şu bilgilere ulaşabilmekteyiz: En eski olarak 1045, 1268, 1458, 1482 ve 1498 yıllarında Tokat’ta depremler olduğu iddia edilmektedir.

4 Nisan 1543 tarihindeki deprem hakkında fazla bir bilgi yoktur. 17/18 Ağustos 1668 depremi Kuzey Anadolu’nun çok geniş bir kısmını etkilemiş ve çok sayıda can ve mal kaybına sebep olmuştu. Bu depremin etkisi Tokat da ciddi olmuştu. Kent ağır hasara uğramış, şehir surları ile kalenin bazı kısımları yıkılmıştı. Taşhan minaresinin tepesi ile Behzad Camii’nin bazı binaları yıkılmış, diğer camiler ve kamu binaları da hasar görmüştü. Kiliselerde herhangi bir hasar olmamıştı. Ölü ve yaralı sayısı çok fazla değildi. Sarsıntılar uzun sürmüş ve halk iki hafta boyunca evlere girmeye cesaret edememişti. Halk açık alanlarda, bağlarda ve mezarlıklarda yaşamak zorunda kalmıştı .

Cinlioğlu’nun eserinde, Şevval 1095/1684 yılında Amasya ve Tokat’ta şiddetli bir deprem olduğu, taş yapıların zarar gördüğü ve birçok evin yıkıldığı bilgisi yer almaktadır. 20 Ocak 1777’de Tokat’ta hissedilen deprem şehirde ve çevresinde büyük hasara yol açmıştı. Konu hakkında bundan başka bir bilgi yoktur.

18 Mart 1891’de Niksar’daki deprem hafif şiddette olmuş ve bir hasar tespit edilmemişti. 20. yüzyılın ilk çeyreğindeki yaşanan depremler hakkında ise şu bilgilere rastlamaktayız: Şubat 1902 Tokat’ta meydana gelen depremde insan ve hayvan kaybı olmamış, bazı binalarda çatlaklar oluşmuş, artçı sarsıntılara karşı oturulmasında tehlike görülen binaların tahliyesi emredilmişti.

18 Mart 1902’da Niksar’da hafif şiddette depremler olmuş ama bir hasara yol açmamıştı. Mayıs 1914’te Sivas merkezli bir deprem Tokat, Erbaa ve Reşadiye’de de hissedilmiş ve bir hasar vermemişti.  5 Aralık 1914’de Tokat’ta hafif şiddette deprem olmuş ama bir hasara yol açmamıştı. 9 Haziran 1919 Tokat’ın ilçesi Almus’ta meydana gelen depremin maksimum şiddeti 8 olarak saptanmıştır. Yeşilırmak vadisinde ve Almus’ta maddi hasara ve birçok kişinin ölümüne sebep olan bu depremle ilgili yeterli bilgi yoktur. Cumhuriyet döneminde 1939’a kadar can ve mal kaybına neden olmayan iki hafif depreme rastlamaktayız:

10.12.1930 tarihinde merkez üssü Erzincan olan deprem Tokat’ta da hissedilmişti. Tokat Vilayeti’nden Dâhiliye Vekâleti’ne (İçişleri Bakanlığı) gönderilen 11.12.1930 tarihli telgrafta, 10.12.1930 Çarşamba günü saat 12.10’da biri oldukça hafif, diğeri şiddetli olmak üzere bir saniye ara ile iki deprem hissedildiği ve bir hasarın olmadığı bildirilmişti.

20.4.1938 tarihli Dâhiliye Vekâleti’nin bir belgesinde, merkez üssü Yozgat olan depremin Tokat’ta da hissedildiğini ama herhangi bir zararın olmadığı belirtilmişti. Dokuz gün sonra, 29.4.1938’de saat 14.00-15.00 arasında 13 saniye süren bir deprem olmuş ve hasara sebep olmamıştı.

Kelkit Vadisinin En Büyük Acısı
  Kuzey Anadolu Fayı’nın orta ve doğu kesimlerinde gerçekleşen 27 Aralık 1939 Erzincan (Ms:7.9) ve 20 Aralık 1942 Erbaa-Niksar (Ms:7.1) depremleri, Erzincan ve Erbaa arasında toplam 400 km’den daha uzun bir yüzey kırığı yaratmıştır. Reşadiye ve Umurca’da açılan iki hendek sonucu son bin yıl içerisinde gerçekleşmiş. 

1939 Depremi; 26 Aralık 1939 gece saat 2.00'de gerçekleşen 7.9 şiddetindeki Erzincan depreminde kelkit vadisinde Erbaa'yla birlikte Niksar, Reşadiye, Suşehri, Koyulhisar, Erzincan ve Erzurum'u da depremi yaşamış, Kuzey Anadolu Fay hattı üzerinde 2600'dan fazla ölüm hadisesi olmuştur. 1939 depremi "Erzincan Ağıtı" adıyla halk tarafından destanlaştırılmıştır. 1939 depreminde uzun yıllar Reşadiye Belediye başkanlığı yapan Tahir bey, karısı ve oğlu Aydın’la birlikte hayatını yitirmiş; bu acı olay, türkülere konu olarak belleklerden hiç silinmemiştir.

1942 Depremi; 20 Aralık 1942 tarihinde Erbaa ve Niksar'da yaşanan depremde 1939 ‘daki depremden daha fazla can ve mal kaybına sebep olmuş, Erbaa adeta haritadan silinmiştir. 

1943 Depremi; Deprem tam da Erbaa halkının yakasını bıraktı derken 26/27 Kasım 1943 tarihinde Cuma gecesi saat 12.45’te vukua gelmiş olup, birinci ve ikinci depremlerden sonra halk,az çok depremlere dayanabilecek nitelikte konut yapma sistemine geçmiş bulunduğundan mal ve can kaybı diğer depremlere nispeten daha az olmuştur.Bu depremde de Kasaba Merkezi 4,Merkez bucağı  6,Karayaka bucağı 2 olmak üzere 12 ölü vermiştir. Arka arkaya 3 yıkıcı depremle karşılaşan Erbaa, eski yerinin güneyinde ve Imbat deresinin batısında “ARDIÇLIK” mevkiine taşınmıştır. 


 Hasan AÇIKEL  Tokattan.net
   KOLAJ | Tokattan.net  KAYNAK | Tariheglencesi.com  | Erbaa.blogcu.com/
( GİZLE )
  1. tarımda gelişmiş olmayı
    ormanda ustalaşmış olmayı
    köylerinde gelişmiş olmayı
    ankara gibi başkent olmayı
    türkiyenin gözdesi olmayı isterlr ister...

    YanıtlaSil
  2. Güzel gerekli bilgileri veriyor☺☺

    YanıtlaSil

Okumadan Geçme
© Tüm hakları saklıdır
2016-2022 Tokattan.net