İbrahim BEYAZIT | Anlayamadığımız Başçiftlik

B aşçiftlik, Ordu iline bağlı Aybastı ilçesi, doğusunda Reşadiye ilçesi, güneyinde Niksar ilçesiyle çevrili Tokat'ın ilçelerinden biridir. 2018 yılı itibariyle 7.058 nüfusa sahip olan ilçenin hakkında ne yazık ki kuruluşuyla ilgili net kaynaklar bulunmamaktadır.

İlçenin kuruluşuyla ilgili en yaygın rivayet; Fatih Sultan Mehmet’in(1461) Trabzon Rum-Pontus Devleti’ne açtığı seferden sonra kurulmuş olmasıdır. 

İlçe 1450 rakımıyla Ordu Aybastı, Reşadiye Niksar arasında Canik dağlarının uzantısında bulunan İskefsür ovasında yer almaktadır. Konumu itibariyle Karadeniz bölgesinde önemli yere sahip olan Başçiftlik'in geçmişi söylentilerden ileriye gidilememiştir. Lakin Evliya Çelebi; “Seyahatname” adlı eserinde, 1647 yılında Şebinkarahisar’dan Başçiftlik kariyesine geldiğini bir başka seyahatinde Niksar’dan doğuya ormanları aşarak altı saatte Başçiftlik’e geldiğini, burada Sivas eyaletinin tamam olup, Erzurum eyaletinin başladığını, eyalet sınırında Veziri Erzurum’dan gelen büyük bir heyetin karşıladığını, 207 kurban kesildiğini, buradan da Erzurum eyaletine bağlı 150 akçelik İskefsür kazasına gittiğini, Başçiftlik’in 200 haneli büyük bir köy olduğunu anlatmaktadır.

1880'li yıllarda Niksar'a bağlı Nahiye olan Başçiftlik, 1980 yılında nahiye olarak Reşadiye'ye bağlanmış, 1951 yılında Niksar'a bağlı köy, 1968 yılında belediye ve 1990 yılında ilçe olmuştur.

Halkın geleneği ve coğrafi yapısına göre bazı bölgelere isimler verilmiştir ve bu bölgelerde Ermeniler'in ve Rumlar'ın yaşadığı söylenilmektedir. Özellikle ilçe sınırları içerisinde bulunan, Asarcık ve Karagöz mevkilerinde yaşadığı söylenilen Ermenilere ait ev temelleri ve mezarlıkların olması aslında ilçenin tarihinde ışık tutmak yerine definecilere hazine bulmak, zengin olmak amacıyla kazılan alanlara dönüşmüş durumda. Yine ilçe sınırlarında olan ve hala tarım alanları olarak kullanılan, Kirezlik, Eriklidere, Atyolu, Kuman, Alaçal, Cötteninkayalığı denilen yerlerde bazı temel kalıntıları ve insan mezarlığı bulunması definecilere uğraş alanı olmuştur.

Asıl sorun burada başlıyor, söz konusu ilçenin havasını suyunu övmekten öteye gidemediğimiz, Başçiftlik tarihte nedir ve ne olarak kullanılmıştır? Kimler burada yaşamıştır? ve kaç yıllık geçmişi vardır? sorularının aydınlatılmasını bekliyor. İlçe tarihiyle hiçbir şekilde alan çalışması yapılmamış olması kulaktan duyma bilgileri her geçen gün efsaneleştirmektedir. Defineciler tarafından köstebek yuvasına çevrilen araziler kurtarılmalı, ilçenin tarihiyle ilgili somut verilere ulaşılarak Başçiftlik'e hak ettiği değeri kazandırılmalıdır. İlçede tarihi yapılardan ziyade doğal güzellikler bulunmaktadır. Yayla, ormanlık ve piknik alanlarıyla varlığını sürdüren ilçe hak ettiği değere biran önce kavuşmalıdır.

 İbrahim BEYAZIT Yazar

    Tokattan.net       ibrahimbeyazit60@gmail.com

Yazarın Diğer Yazıları

Kenevir, Tokat’a Umut Olur Mu?  | 06.04.2019
Bir Gönül Ozanı Kıvırcık Ali  | 14.01.2019
Sessiz Tarih: Bekir Sami KUNDUH  | 30.10.2018
Bir Kahramanlık Destanı: Köroğlu | 23.09.2018
Tokat'lının Gülmeyen Yüzü  | 27.05.2018
Tarihe Yön Verenlerden Ahmet GÜRKAN  | 16.02.2018
Seyyah Gözüyle Tokat  | 17.12.2017
5 Aralık Dünya Kadın Hakları Günü | 04.12.2017
Ahmet Taner KIŞLALI'nın Ardından  | 20.11.2017
Kıyamet-i Suğra  | 23.10.2017
Zile'li İba Pehlivan  | 07.08.2017
Hasreti İle Yandığım Memleket | 20.05.2017
Tokat'lı Eski Kabadayı Şık Manol  | 24.04.2017
Tokat'lı Genç Mucit Muammer KALENDER  | 25.03.2017
Tokat'lı Şeyhülislam Mehmet Tahir Efendi  | 07.03.2017
Genç Osman Destanı  | 13.02.2017
Kaybolan Mahalle Kültürümüz | 18.01.2017
Tokat Kültüründe Yazmacılık  | 19.12.2016